TRUYỆN THÚY KIỀU
I
Trăm năm, trong cõi người ta,
Chữ tài chữ mệnh, khéo là ghét nhau.
Trải qua một cuộc bể dâu
Những điều trong thấy mà đau đớn lòng.
Lạ gì bỉ sắc, tư phong,
Trời xanh quen thói má hồng đánh ghen.
Kiểu thơm lần giờ trước đèn,
“Phong tình cố lục” còn truyền sử xanh.
Rằng: năm Gia tĩnh triều Minh,
Bốn phương phẳng lặng, hai Kinh vững vàng.
Có nhà viên ngoại họ Vương,
Gia tư nghi cũng thường thường bắc trung.
Một trai con thứ rốt lòng,
Vương Quan là chữ nối dòng nho gia,
Bầu lòng hai ả Tố nga,
Thúy Kiều là chị, em là Thúy Vân.
Mai cốt cách, tuyết tinh-thần,
Một người một vẻ, mười phân vẹn mười.
Vân xem trang trọng khác vời,
Khuôn trăng đầy đặn, nét ngài nở nang.
Hoa cười, ngọc thốt, đoan trang
Mây thua nước tóc, tuyết nhường màu da.
Kiều càng sắc sảo mặn mà,
So bề tài sắc, lại là phần hơn,
Làn thu thủy, nét xuân sơn,
Hoa ghen thua thắm, liễu hờn kém xanh.
Một hai nghiêng nước nghiêng thành,
Sắc đành đòi một, tài dành họa hại.
Thông minh vốn sẳn tỉnh trời,
Pha nghề thi họa, đủ mùi ca ngâm,
Cang, thương, làu bạc ngũ âm,
Nghề riêng ăn đứt hồ cầm một trương.
Khúc nhà tay lựa nên chương,
Một thiên bạc mệnh lại càng não nhân.
Phong lưu rất mực hồng quần,
Xuân xanh xấp xỉ tới tuần cập kê.
Êm đềm trướng rủ màn che,
Tường đông ong bướm đi về mặt ai.
II
Ngày xuân con én đưa thoi,
Thiều quang chín chục đã ngoài sáu mươi.
Cỏ non xanh tận chưn trời,
Cành lê trắng điểm một vài bông hoa.
Thanh minh, trong tiết tháng ba,
Lễ là Tảo mộ, hội là Đạp thanh.
Gần xa nô nức yến anh,
Chị em sắm sửa bộ hành chơi xuân.
Dập dìu tài tử, giai nhân.
Ngựa xe như nước, áo quần như nen.
Ngổn ngang gò đống kéo lên,
Thoi vàng vó rắc, tro tiền giấy bay.
Tà tà bóng ngả về tây,
Chị em thơ thẩn dan tay ra về.
Bước lần theo ngọn tiểu khê,
Lần xem phong cảnh có bề thanh thanh.
Nao nao dòng nước uốn quanh,
Dịp cầu nho nhỏ cuối ghềnh bắc ngang.
Sè sè nấm đất bên đường,
Dàu dàu ngọn cỏ, nửa vàng, nửa xanh.
Rằng : “Sao trong tiết Thanh minh,
Mà đây hương khói vắng tanh thế mà?”
Vương Quan mới dẫn gần xa:
“Đạm Tiên nàng ấy xưa là ca nhi.
Nổi danh tài sắc một thì,
Xôn xao ngoài cửa, hiếm gì yến-anh.
Phận hồng nhan có mong manh,
Nửa chừng xuân, thoắt gãy cành thiên hương.
Có người khách ở viễn phương,
Xa nghe cũng nức tiếng nàng tìm chơi.
Thuyền tình vừa ghé đến nơi.
Thì đà trâm gãy binh rơi bao giờ!
Buồng không lạnh ngắt như tờ,
Dấu xe ngựa đã rêu lờ mờ xanh.
Khóc than khôn xiết sự tình,
Khéo vô duyên bấy là mình với ta”
Đã không duyên trước chăng mà,
Thì chi chút ước gọi là duyên sau.
Sắm sanh nếp tử, xe châu,
Vùi nông một nấm, mặc dầu cỏ hoa.
Trải bao thỏ lặn, ác tà,
Ấy mồ vô chủ, ai mà viếng thăm!
Lòng đâu sẵn món thương tâm,
Thoắt nghe Kiều đã đầm đầm châu sa.
Đau đớn thay, phận đàn bà!
Lời rằng bạc mệnh cũng là lời chung.
Phũ phàng chi bấy Hoá công!
Ngày xanh mòn mỏi, má hồng phôi pha.
Sống làm vợ khắp người ta,
Hại thay! thác xuống làm ma không chồng!
Nào người phượng chạ loan chung,
Nào người tích lục, tham hồng là ai?
Đã không kẻ đoái, người hoài,
Sẵn đây ta kiếm một vài nén hương.
Gọi là gặp gỡ giữa đường,
Họa là người dưới suối vàng biết cho.
Lầm dầm khấn khứa nhỏ to,
Sụp ngồi, đặt cỏ trước mồ, bước ra.
Một vùng cỏ áy, bóng tà,
Gió hiu hiu thổi một và bông lau.
Rút trâm sẵn giắt mái đầu,
Vạch da cây, vịnh bốn câu ba vần.
Lại càng mê mẩn tâm thần
Lại càng đứng lặng tần ngần chẳng ra.
Lại càng ủ dột nét hoa,
Sầu tuông đứt nối, châu sa vắn dài!
Vân rằng: Chị cũng nực cười,
Khéo dư nước mắt, khóc người đời xưa!
Rằng: Hồng nhan tự nghìn xưa,
Cái điều bạc mệnh có chừa ai đâu.
Nỗi niềm tưởng đến mà đau,
Thấy người nằm đó, biết sau thế nào?
Quan rằng: Chị nói hay sao,
Một lời là một vận vào khó nghe!
Ở đây âm khí nặng nề,
Bóng chiều đã ngã, dặm về còn xa.
Kiều rằng: Những đấng tài hoa,
Thác là thể phách, còn là tinh anh,
Dễ hay tình lại gặp tình,
Chờ xem, ắt thấy hiển linh bây giờ.
Một lời nói chửa kịp thưa,
Phút đâu trận gió cuốn cờ đến ngay.
Ào ào đỗ lộc, rung cây,
Ở trong dường có hương bay ít nhiều.
Đè chừng ngọn gió lần theo,
Dấu giày từng bước in rêu rành rành.
Mặt nhìn, ai nấy đều kinh,
Nàng rằng: Này thực tinh thành chẳng xa.
Hữu tình ta lại gặp ta,
Chớ nề u hiển, mới là chị em.
Đã lòng hiển hiện cho xem,
Tạ lòng, nàng lại nối thêm vài lời.
Lòng thơ lai láng bồi hồi,
Gốc cây, lại vạch một bài cổ thi.
Dùng dằng nửa ở, nửa về,
Nhạc vàng đâu đã tiếng nghe gần gần.
Trông chừng thấy một văn nhân,
Lỏng buông tay khấu, bước lần dặm băng.
Đề huề lưng túi gió trăng,
Sau chưn theo một vài thằng con con.
Tuyết in sắc ngựa câu dòn,
Cỏ pha mùi áo nhuộm non da trời.
Nẻo xa mới tỏ mặt người,
Khách đà xuống ngựa, tới nơi tự tình.
Hài văn lần bước dặm xanh,
Một vùng như thể cây quỳnh, cành dao.
Chàng Vương quen mặt ra chào,
Hai kiều e lệ nép vào dưới hoa.
Nguyên người quanh quất đâu xa,
Họ Kim tên Trọng, vốn nhà trâm anh.
Nền phú hậu, bậc tài danh,
Văn chương nết đất, thông minh tính trời.
Phong tư tài mạo tuyệt vời,
Vào trong phong nhã, ra ngoài hào hoa.
Chung quanh vẫn đất nước nhà,
Với Vương Quan, trước vẫn là đồng thân.
Vẫn nghe thơm nức hương lân,
Một nền Đồng tước, khoá xuân hai Kiều.
Nước non cách mấy buồng thêu,
Những là trộm dấu, thầm yêu, chốc mòng.
May thay giải cấu tương phùng,
Gặp tuần đố lá, thoả lòng tìm hoa.
Bóng hồng nhác thấy nẻo xa,
Xuân lan, thu cúc, mặn mà cả hai.
Người quốc sắc, kẻ thiên tài,
Tình trong như đã, mặt ngoài còn e.
Chập chờn cơn tỉnh, cơn mê.
Rốn ngồi chẳng tiện, dứt về chỉn khôn.
Bóng tà như giục cơn buồn,
Khách đà lên ngựa, người còn ghé theo.
Dưới dòng nước chảy trong veo,
Bên cầu tơ liễu bóng chiều thướt tha.
Kiều từ trở gót trướng hoa,
Mặt trời gác núi, chiêng đà thu không.
Gương Nga chênh chếch dòm song,
Vàng gieo ngấn nước, cây lồng bóng sân.
Hải đường lả ngọn đông lân,
Giọt xuân gieo nặng, cành xuân la đà.
Một mình lặng ngắm bóng nga,
Rộn đường gần với nỗi xa bời bời:
Người mà đến thế thời thôi,
Đời phồn hoa cũng là đời bỏ đi.
Người đâu gặp gỡ làm chi,
Trăm năm biết có duyên gì hay không?
Ngổn ngang trăm mối bên lòng,
Nên câu tuyệt diệu ngụ trong tính tình.
Chênh chênh bóng nguyệt xế mành,
Tựa ngồi bên triện, một mình thiu thiu.
Thoắt đâu thấy một tiểu kiều,
Có chiều phong vận, có chiều thanh tân.
Sương in mặt, tuyết pha thân,
Sen vàng lãng đãng như gần như xa.
Rước mầng, đón hỏi dò la:
Đào nguyên lạc lối đâu mà đến đây?
Thưa rằng: Thanh, khí, xưa nay,
Mới cùng nhau lúc ban ngày đã quên?
Hàn gia ở mái tây thiên,
Dưới dòng nước chảy, bên trên có cầu.
Mấy lòng hạ cố đến nhau,
Mấy lời hạ tứ ném châu gieo vàng.
Vâng trình hội chủ xem tường,
Mà xem trong sổ đoạn trường có tên.
Cũng người một hội, một thuyền đâu xa
Này mười bài mới, mới ra,
Câu thần lại mượn bút hoa vẽ vời.
Kiều vâng lĩnh ý đề bài,
Tay tiên một vẫy, đủ mười khúc ngâm.
Xem thơ nấc nở khen thầm:
“Giá đành tú khẩu, cẫm tâm khác thường!
Ví đem vào tập đoạn trường,
Thì treo giải nhất, chi nhường cho ai!”
Thềm hoa khách đã trở hài,
Nàng còn cầm lại một hai tự tình,
Gió đâu sịch bước mành mành,
Tỉnh ra mới biết là mình chiêm bao.
Trông theo nào thấy đâu nào,
Hương thừa dường hãy ra vào đâu đây.
Một mình lưỡng lự canh chầy,
Đường xa, nghĩ nổi sau này mà kinh!
Hoa trôi, bèo giạt, đã đành.
Biết duyên mình, biết phận mình, thế thôi!
Nỗi riêng lớp lớp sóng giồi,
Nghĩ đòi cơn, lại sụt sùi đòi cơn.
Giọng Kiều rền rĩ trướng loan,
Nhà huyên chợt tỉnh hỏi: “Cơn cớ gì?
Cớ sao trằn trọc canh khuya.
Màu hoa lê hãy dầm dề giọt mưa?
Thưa rằng: Chút phận ngây thơ,
Dưỡng sinh đôi nợ tóc tơ chưa đền.
Buổi ngày chơi mả Đạm Tiên,
Nhắp đi, thoắt thấy ứng liền chiêm bao.
Đoạn trường là số thế nào,
Bài ra thế ấy, vịnh vào thế kia.
Cứ trong mộng triệu mà suy,
Phận con thôi có ra gì mai sau !
Dạy rằng: mộng triệu cứ đâu ?
Bỗng không mua não chuốc sầu, nghĩ nao !
Vâng lời khuyên giải thấp cao,
Chưa xong điều nghĩ, đã dào mạch Tương.
Ngoài song thỏ thẻ oanh vàng.
Nách tường bông liễu bay sang láng giềng
Hiên tà gác bóng nghiêng nghiêng,
Nỗi riêng, riêng chạnh tấc riêng một mình.
III
Cho hay là giống hữu tình,
Đố ai gỡ mối tơ mành cho xong !
Chàng Kim từ lại thư song,
Nỗi nàng canh cánh bên lòng biếng khuây.
Sầu đong càng khắc càng đầy,
Ba thu dọn lại một ngày dài ghê !
Mây tần khóa kín song the,
Bụi hồng lẽo đẽo đi về chiêm bao.
Tuần trăng khuyết, đĩa dầu hao,
Mặt mơ tưởng mặt, lòng ngao ngán lòng.
Buồng văn hơi lạnh như đồng,
Trúc se ngọn thỏ, tơ chùng phím loan.
Mành tương phơn phớt gió đàn,
Hương gây mùi nhớ, trà khan giọng tình.
Ví chăng duyên nợ ba sinh,
Làm chi những thói khuynh thành trêu ngươi ?
Bâng khuâng nhớ cảnh, nhớ người,
Nhớ nơi kỳ ngộ, vội dời chưn đi.
Một vùng cỏ mọc xanh rì,
Nước ngâm trong vắt, thấy gì nữa đâu !
Gió chiều như gợi cơn sầu,
Vi lô hiu hắt như màu khơi trêu.
Nghề riêng nhớ ít tưởng nhiều,
Xăm xăm đè nẻo Lam kiều lần sang.
Thâm nghiêm, kín cổng, cao tường,
Cạn dòng lá thắm, dứt đường chim xanh.
Lơ thơ tơ liễu buông mành,
Con oanh học nói trên cành mỉa mai.
Mấy lần cửa đóng, then cài,
Dẫy thềm hoa rụng biết người ở đâu?
Tần ngần đứng suối giờ lâu,
Dạo quanh, chợt thấy mái sau có nhà.
Là nhà Ngô Việt thương gia,
Buồng không để đó, người xa chưa về.
Lấy điều du học, hỏi thuê,
Túi đàn, cặp sách, đề huề dọn sang.
Có cây, có đá, sẵn sàng,
Có hiên Lãm thuý, nét vàng chưa phai,
Mầng thầm chốn ấy chữ bài.
Ba sinh âu hẳn duyên trời chi đây!
Song hồ nửa khép cánh mây,
Tường đông ghé mắt, ngày ngày hằng trông.
Tấc gang đồng toả nguyên phong,
Tịt mù nào thấy bóng hồng vào ra.
Nhận từ quán khách lân la,
Tuần trăng thấm thoắt nay đà thèm hai.
Cách tường phải buổi êm trời,
Dưới đào dường có bóng người thướt tha.
Buông cầm, xóc áo, vội ra,
Hương còn thơm nức, người đà vắng tanh.
Lần theo tường gấm dạo quanh,
Trên đào nhác thấy một cành kim thoa.
Giơ tay với lấy về nhà:
Này trong khuê các, đâu mà đến đây?
Gẫm âu người ấy, bảo này,
Chẳng duyên chưa dễ vào tay ai cầm!
Liền tay ngắm nghía, biếng nằm,
Hãy còn thoang thoảng hương trầm chưa phai.
Tan sương đã thấy bóng người,
Quanh tường ra ý tìm tòi ngẩn ngơ.
Sinh đà có ý đợi chờ,
Cách tường lên tiếng xa đưa ướm lòng?
Thoa này bắt được hư không,
Biết đâu Hợp phố mà mong châu về?
Tiếng Kiều nghe lọt bên kia:
Ơn lòng quân tử sá gì của rơi.
Chiếc thoa nào của mấy mươi,
Mà lòng trọng nghĩa, khinh tài xiết bao!
Sinh rằng: Lân lý ra vào,
Gần đây, nào phải người nào xa xôi.
Được rày nhờ chút thơm rơi,
Kể đà thiểu não lòng người bấy nay!
Bấy lâu mới được một ngày,
Dừng chưn, gạn chút niềm tây gọi là.
Vội về thêm lấy của nhà,
Xuyến vàng đôi chiếc, khăn là một vuông.
Bậc mây đón bước ngọn tường,
Phải người hôm nọ rõ ràng, chăng nhe?
Sượng sùng giữ ý rụt rè,
Kẻ nhìn rõ mặt, người e cúi đầu.
Rằng: Từ ngẫu nhĩ gặp nhau.
Thầm trông, trộm nhớ, bấy lâu đã chồn.
Xương mai, tinh đã rũ mòn,
Lần lừa, ai biết hãy còn hôm nay!
Tháng tròn như gửi cung mây,
Trần trần một phận ấp cây đã liều!
Tiện đây xin một hai điều,
Đài gương soi đến dấu bèo cho chăng?
Ngần ngừ nàng mới thưa rằng:
Thói nhà băng tuyết, chất bằng phỉ phong,
Dù khi lá thắm chỉ hồng,
Nên chăng thì cũng tại lòng mẹ cha.
Nặng lòng xót liễu, vì hoa,
Trẻ thơ đã biết đâu mà dám thưa!
Sinh rằng: Rày gió, mai mưa,
Ngày xuân đã dễ tình cờ mấy khi!
Dù chăng xét tấm tình si,
Thiệt đây mà có ích gì đến ai?
Chút chi gắn bó một hai,
Cho đành, rồi sẽ liệu bài mối manh.
Khuôn thiêng dù phó tất thành,
Cũng liều bõ quá xuân xanh một đời.
Lượng xuân dù quyết hẹp hòi,
Công đeo đuổi chẳng thiệt thòi lắm ru!
Lặng nghe lời nói như ru,
Chiều xuân dễ khiến, nét thu ngại ngùng.
Rằng: Trong buổi mới lạ lùng,
Nể lòng, có lẽ cầm lòng cho đang!
Đã lòng quân tử đa mang,
Một lời, vâng tạc đá vàng thỉ chung.
Được lời như cởi tấm lòng,
Giở kim thoa với khăn hồng, trao tay.
Rằng: Trăm năm cũng từ đây,
Của tin, gọi một chút này làm ghi.
Sẵn tay khăn gấm, quạt quì,
Với cành thoa ấy, tức thì đổi trao.
Một lời gắn bó tất giao,
Mái sau dướng có xôn xao tiếng người.
Vội vàng lá rụng, hoa rơi,
Chàng về viện sách nàng về lầu trang.
Từ phen đá biết tuổi vàng,
Tình càng thấm thía, dạ càng ngẩn ngơ.
Sông Tương một giải nông sờ,
Bên trông đầu nọ, bên chờ cuối kia.
Một tường tuyết trở sương che.
Tin xuân đâu dễ đi về cho năng.
Lần lần ngày gió đêm trăng,
Thưa hồng rậm lục đã chừng xuân qua.
Ngày vừa sinh nhật ngoại gia,
Trên hai đường, dưới nữa là hai em.
Tưng bừng sắm sửa áo xiêm,
Biện dâng một lễ, xa đem tất thành.
Nhà lan thanh vắng một mình,
Ngẫm cơn hội ngộ đã đành hôm nay.
Thi trân thức thức sẵn bày,
Gót sen thoăn thoắt dạo ngay mái tường.
Cách hoa, sẽ dặng tiếng vàng,
Dưới hoa đã thấy có chàng đứng trông.
Trách lòng hờ hững với lòng.
Lửa hương chốc để lạnh lùng bấy lâu.
Những là đắp nhớ đổi sầu,
Tuyết sương nhuốm nửa mái đầu hoa râm.
Nàng rằng: Gió bắt, mưa cầm,
Đã cam tệ với tri âm bấy chầy.
Vắng nhà, được buổi hôm nay,
Lấy lòng gọi chút ra đây tạ lòng!
Lần theo núi giả đi vòng,
Cuối tường dường có nẻo thông mới rào.
Xắn tay mở khóa động đào,
Rẽ mây trong tỏ lối vào Thiên thai.
Mặt nhìn mặt, càng thêm tươi,
Bên lời vạn phúc, bên lời hàn huyên.
Sánh vai về chốn thư hiên,
Góp lời phong nguyệt, nặng nguyền non sông.
Trên yên, bút giá thi đồng,
Đạm thanh một bức tranh tùng treo trên.
Phong sương được vẻ thiên nhiên,
Mặt khen nét bút, càng nhìn càng tươi.
Sinh rằng: Phác họa vừa rồi,
Phẩm đề, xin một vài lời thèm hoa.
Tay tiên gió táp mưa sa,
Khoảng trên, dừng bút thảo và bốn câu.
Khen: Tài nhã ngọc phun châu,
Nàng Ban, ả Tạ cũng đâu thế vầy!
Kiếp tu xưa ví chưa dày,
Phúc nào nhắc được giá này cho ngang!
Nàng rằng: Trộm liếc dung quang,
Chẳng sân ngọc bội, thời phường kim môn.
Nghĩ mình phận mỏng cánh chuồn,
Khuôn xanh biết có vuông tròn mà hay?
Nhớ từ năm hãy thơ ngây,
Có người tướng sĩ đoán ngay một lời:
Anh hoa phát tiết ra ngoài,
Nghìn thu bạc mệnh, một đời tài hoa.
Trông người lại ngắm đến ta,
Một dày, một mỏng, biết là có nên?
Sinh rằng: Giải cấu là duyên,
Xưa nay nhân định thắng thiên cũng nhiều.
Ví dù giải kết đến điều,
Thi đem vàng đá mà liều với thân!
Đủ điều trung khúc ân cần,
Lòng xuân phơi phới, chén xuân tàng tàng.
Ngày vui ngắn chẳng đầy gang,
Trông ra ác đã nhậm gương non đoài.
Vắng nhà chẳng tiện ngồi dai,
Giã chàng, nàng mới kíp dời song sa.
Đến nhà vừa thấy tin nhà,
Hai thân còn giở tiệc hoa chưa về.
Cửa ngoài vội rủ rèm the,
Xăm xăm băng lối vườn khuya một mình.
Nhặt thưa, gương giọi đầu cành,
Ngọn đèn trông lọt trướng huỳnh hắt hiu.
Sinh vừa tựa án thiu thiu,
Giở chiều như tỉnh, giở chiều như mê.
Tiếng sen sẽ động giấc hòe,
Bóng trăng đã xế hoa lê lại gần.
Bâng khuâng đỉnh Giáp, non Thần,
Còn ngờ giấc mộng đêm xuân mơ màng.
Nàng rằng: Khoảng vắng đêm trường,
Vì hoa nên phải đánh đường tìm hoa.
Bây giờ rõ mặt đôi ta,
Biết đâu rồi nữa chẳng là chiêm bao?
Vội mầng làm lễ rước vào,
Đài sen nối sáp, song đào thêm hương.
Tiên thề cùng thảo một trương,
Tóc mây một món, dao vàng chia đôi.
Vầng trăng vằng vặc giữa trời,
Đinh ninh hai miệng, một lời song song.
Tóc tơ căn vặn tấc lòng,
Trăm năm tạc một chữ đồng đến xương.
Chén hà sánh giọng quỳnh tương,
Dải là hương lộn, bình gương bóng lồng.
Sinh rằng: Gió mát trăng trong,
Bấy lâu nay một chút lòng chưa cam.
Chày sương chưa nện cầu Lam,
Sợ lần khân quá ra sờm sỡ chăng?
Nàng rằng: Hồng diệp xích thằng
Một lời cũng đã tiếng rằng tương tri.
Đừng điều nguyệt nọ, hoa kia.
Ngoài ra, ai lại tiếc gì với ai.
Rằng: “ Nghe nổi tiếng cầm đài
Nước non luống những lắng tai Chung Kỳ
Thưa rằng: “ tiện kĩ sá chi!
Đã lòng dạy đến, dạy thì phải vâng”.
Hiên sao treo sẵn cầm trăng,
Vội vàngXsinh đã tay nâng ngang mày
Nàng rằng: “ Nghề chọn riêng tay.
Làm chi cho bận lòng này lắm thân?
So dần dây vũ, dây văn
Bốn dây to nhỏ theo vần cung, thương
Khúc dau Hán Sở, chiến trường
Nghe ra tiếng sắt, tiếng vàng chen nhau
Khúc đầu Tư mã Phượng cầu
Nghe ra như oán, như sầu phải chăng!
Kê Khang này khúc Quảng lăng,
Một rằng Lưu thủy, hai rằng Hành vân
Quả quan này khúc Chiêu Quân
Nửa phần luyến chúa, nửa phần tư gia.
Trong như tiếng hạc bay qua
Đục như nước suối mới sa nữa vời
Tiếng khoan như gió thoảng ngoài
Tiếng mau sầm sập như trời đổ mưa
Ngọn đèn khi tỏa khi mờ,
Khiến người ngồi đó cũng ngơ ngẩn đầu.
Khi tựa nhối, khi cúi đầu
Khi vò chín khúc, khi chau đôi mày.
Rằng: “Hay thì thật là hay,
Nghe ra ngậm đắng, nuốt cay thế nào!
Sô chi những bậc tiêu tao,
Dột lòng mình cũng nao nao lòng người?
Rằng: “ Quen mất nết đi rồi ,
Tẻ vui, thôi cũng tính trời biết sao
Lời vàng vâng lĩnh ý cao,
Hoạ dần dần bớt, chút nào được không”.
Hoa hương càng tỏ thức hồng,
Đầu mày, cuối mắt, càng nồng tấm yêu,
Sóng tình dường đã xiêu xiêu.
Xem trong âu yếm có chiều lả lơi.
Thưa rằng: “ Đừng lấy làm chơi,
Dẽ cho thưa hết một lời đã nao!
Vẻ chi một đóa yêu đào,
Vườn hồng, chi dám ngăn rào chim xanh.
Đã cho vào bậc bố kinh,
Đạo tòng phu, lấy chữ trinh làm đầu.
Ra tuồng trêu Bộc, trong dâu,
Thì con người ấy ai cầu làm chi!
Phải đều ăn xổi ở thì,
Tiết trăm năm nỡ bỏ đi một ngày!
Ngẫm duyên kỳ ngộ xưa nay,
Lứa đôi ai lại đẹp tày Thôi, Trương
Mây mưa đánh đổ đá vàng
Quá chiều nên đã chán chường yến anh.
Trong khi chấp cánh, liền cành
Mà lòng rẻ rúng đã dành một bên!
Mái tây để lạnh hương nguyền,
Cho duyên đằm thắm ra duyên bẽ bàng.
Đỏ sau nên thẹn cùng chàng bởi ai?
Vội chi liễu ép hoa nài,
Còn thân còn một đền bồi có khi
Thấy lời đoan chính dễ nghe
Chàng càng thêm nể, thèm vì người thân.
Bóng tàu vừa nhạ ! Vẻ ngân
Tin đâu đã thấy cửa ngăn gọi vào
Nàng thì vội trở buồng thêu
Sinh thì dạo gót sân đào vội ra,
Cửa sài vừa ngỏ then hoa,
Gia đồng vào gửi thư nhà mới sang.
Đem tin thúc phụ từ đường,
Bơ vơ lữ thấn tha hương đề huề.
Liệu dương cách trở sơn khê,
Xuân đường kíp gọi sinh về hộ tang.
Mảng tin xiết nỗi kinh hoàng,
Băng mình lẻn trước đài trang tự tình.
Gót đầu mọi nỗi đinh ninh,
Nỗi nhà tang tóc, nỗi mình xa xôi:
Sự đâu chưa kịp đôi hồi,
Duyên đâu chưa kịp một lời trao tơ,
Trăng thề còn đó trơ trơ,
Dám xa xôi mặt mà thưa thớt lòng.
Ngoài nghìn dặm, chốc ba đông,
Mối sầu khi gỡ cho xong còn chầy,
Gìn vàng, giữ ngọc, cho hay,
Cho đành lòng kẻ chưn mây, cuối trời.
Tai nghe ruột rối bời bời,
Ngập ngừng, nàng mới giải lời trước sau
Ông tơ gàn quải chi nhau,
Chưa vui sum họp đã sầu chia phôi?
Cùng nhau trót đã nặng lời,
Dẫu thay mái tóc, dám rời lòng tơ.
Quản bao tháng đợi, năm chờ,
Nghĩ người ăn gió, nằm sương, xót thầm.
Đã nguyền hai chữ đồng tâm,
Trăm năm thề chẳng ôm cầm thuyền ai.
Còn non, còn nước, còn dài,
Còn về, còn nhớ đến người hôm nay!
Dùng dằng chưa nở rời tay,
Vầng đông, trông đã đứng ngay nóc nhà.
Ngại ngùng một bước, một xa,
Một lời trân trọng châu sa mấy hàng.
Buộc yên, quảy gánh vội vàng,
Mối sầu xẻ nửa, bước đường chia hai.
Buồn trông phong cảnh quê người,
Đầu cành quên nhặt, cuối trời nhạn thưa.
Não người cử gió, tuần mưa,
Một ngày nặng gánh tương tư một ngày.
IV.
Nàng còn đứng tựa hiên tây,
Chín hồi vấn vít như vầy mối tơ.
Trông chừng khói ngất song thưa,
Hoa trôi giạt thắm, liễu xơ xác vàng.
Tần ngần dạo gót lầu trang,
Một đoàn mầng thọ ngoại hương mới về,
Hàn huyên chưa kịp dãi dề,
Sai nha bỗng thấy bốn bề xôn xao.
Người nách thước, kẻ tay đao;
Đầu trâu, mặt ngựa, ào ào như sôi.
xem thêm nội dung
