Khám phá nguồn gốc ra đời của hát ru – hình thức âm nhạc sơ khai gắn liền với tình mẫu tử, văn hóa dân gian và sự hình thành ngôn ngữ của nhân loại.
Hát ru – Hình thức âm nhạc xuất hiện sớm nhất của loài người
Có thể nói, hát ru là hình thức âm nhạc xuất hiện sớm nhất trong lịch sử xã hội loài người. Từ thuở hồng hoang, khi con người còn sống hòa mình giữa thiên nhiên, tiếng sóng vỗ của biển, tiếng gió rừng vi vu, tiếng suối reo róc rách… đã sớm đi vào tâm thức và thính giác của con người một cách tự nhiên.
Ở thời điểm ấy, tiếng nói và ngôn ngữ vẫn chưa hình thành, nhưng quy luật sinh tồn của loài người vẫn tiếp diễn. Con người sinh con, đẻ cái, và tiếng khóc đầu đời của trẻ thơ vang lên xé lòng người mẹ. Cũng từ khoảnh khắc ấy, những âm thanh ê, a, í, é mộc mạc được cất lên bằng tất cả năng lượng yêu thương, bằng âm ba từ trái tim, với mong ước truyền sang con để xoa dịu, dỗ dành, an ủi, mong con nín khóc, mỉm cười, để lòng mẹ được an yên và hạnh phúc.
Từ âm thanh bản năng đến lời ru trong văn hóa dân gian
Những âm thanh chưa cấu thành ngôn ngữ ấy, theo thời gian, từ đời này sang đời khác, dần trở thành một công thức quen thuộc trong hành động dỗ dành con trẻ của người mẹ.
Khi xã hội dần phát triển, tiếng nói, ngôn ngữ và chữ viết ra đời, lối sống, sinh hoạt và tập tục dân gian cũng được truyền khẩu, rồi ghi chép lại thành những câu ca, tục ngữ, ca dao. Tùy theo địa hình, vị trí của mỗi quốc gia, mỗi vùng miền trên hành tinh, mà hình thành nên những tiếng nói, phong tục, tập quán khác nhau. Từ đó, văn hóa và chữ viết của từng dân tộc cũng mang những dấu ấn riêng biệt.
Mỗi vùng miền – Một làn điệu hát ru mang bản sắc riêng
Chính vì vậy, mỗi vùng miền, mỗi quốc gia đều mang một làn điệu hát ru khác nhau. Có nơi ru bằng tiếng nôi võng giữa trưa hè, có nơi ru giữa nhịp chèo sông nước, có nơi ru giữa không gian núi đồi, gió rừng lồng lộng.
Từ những làn điệu ru mộc mạc ấy, âm nhạc dân gian dần hình thành và phát triển theo dòng chảy thời gian, trở thành nền tảng cho nhiều thể loại âm nhạc truyền thống sau này, trong đó có cả những loại hình sân khấu dân tộc đặc sắc.
Không gian Hát Ru trong hành trình khám phá Cải lương Nam Bộ
Đến với Bảo tàng Cải lương Nam Bộ, quý vị có thể dừng chân tại phòng Hát Ru, lắng nghe những âm thanh nguyên sơ, giàu tính nhân văn, để cảm nhận sâu sắc hơn kho tàng văn hóa – nghệ thuật của dân tộc.
Từ không gian Hát Ru, hành trình tham quan tiếp tục dẫn dắt người xem đi qua những bậc thang phát triển của bộ môn Cải lương, theo từng thời kỳ lịch sử, để thấy rõ mối liên kết bền chặt giữa lời ru của mẹ ngày nào và nghệ thuật sân khấu dân tộc hôm nay.
